Metodologia – ogólne aprobowane metody postępowania do zbierania dowodów naukowych
Metoda badawcza – ogół zastosowanych technik i sposobów badawczych. Inaczej – rzeczywisty sposób zbierania danych.
Technika badawcza – pewien złożony zespół reguł określających czynności i narzędzia, za pomocą, których badacz zbiera dane.
Najprostszą metodą badawczą jest obserwacja.
Obserwacja jest to proces polegający na dokonywaniu spostrzeżeń w celu odpowiedzi na dane pytania. Jest to proces planowy, praktyczny, celowy.
Celem są ludzie, ich wytwory, ich zachowania. Obserwujemy zachowania jednostek na tle zbiorowości, obserwujemy zachowania symboliczne.
Techniki obserwacyjne
– standaryzowane – opisywanie wyników w sposób ilościowy
– niestandaryzowane – opracowanie wyników w sposób jakościowy
– obserwacje w warunkach sztucznych
– obserwacje w warunkach naturalnych
– ukryte
– jawna z ukrycia, jawna nie z ukrycia
– uczestnicząca – bada osoba, która jest uczestnikiem badania (szpiegostwo)
– nie uczestnicząca
– ciągła (w przydatku, kiedy zjawiska nie dają się wyodrębnić)
– jednorazowa czasoprzestrzennaEtapy przeprowadzania badania
– cel obserwacji
– przedmiot obserwacji
– wybór miejsca i czasu
– przygotowanie szczegółowych wytycznych do obserwacji
– przemyślenie sposobu zachowania obserwatorów
– przygotowanie techniczne
– zrobienie sprawozdania z obserwacji
1. ewidencyjno informacyjna – ogólny problem badawczy, cel i przedmiot obserwacji, dyspozycje do obserwacji, szkic sytuacyjny z zaznaczeniem miejsca prowadzenia obserwacji, etc, kto i kiedy badanie sporządził
2. zasadnicza – opis zaobserwowanych wydarzeń, opis chronologiczny z datą i godziną. Należy ująć własne spostrzeżenia – interpretacja zachowań emocjonalnych
3. oceniająca część – oceniamy naszą pracę, czy wybraliśmy właściwy obiekt, czy wybraliśmy dobry czas, wnioski i sugestie
Przygotowanie obserwacji kontrolowanej
Na podstawie karty obserwacji, badaniu próbnym, sprawdzenie karty w badaniu,
Przygotowanie obserwatorów i eliminacja słabych obserwatorów.
Zalety – dostarcza ścisłych danych, pozwala usuną nadmiar danych, w przypadku obserwatorów niezależnych mamy pewność co do rzetelności i pewności danych
Wady – im dłuższa jest obserwacji, tym silniej obserwator identyfikuje się z celami grupy, ograniczony dostęp do innych zjawisk
Obserwator powinien być biektywny, spostrzegawczy, uczciwy, zdystansowany wobec obiektu, cierpliwy, musi stosować etykę zawodową, brak uprzedzeń, działać z litera prawa, z zachowaniem tajemnicy zawodowej.
Typy wywiadu:
– wywiad jakościowy jest rozmową pomiędzy prowadzącym, a respondentem w trakcie, której prowadzący kładzie nacisk na pewne tematy i wyznacza ogólny kierunek rozmowy
– wywiad niestrukturyzowany (swobodny, otwarty) – prowadzący nie ma konkretnego zestawu pytań, lecz podąża za tematem dyskusji
– wywiad częściowo ustrukturyzowany – zawiera dyspozycję, jakie zagadnienia powinny być poruszane
– wywiad ustrukturyzowany – prowadzący ma listę pytań, które ma zadać w określonej formie i w określonej kolejności, nie wolno mu wychodzić poza szablon pytań
Idealny terapeuta
– empatia, współodczuwanie
– pierwsze wrażenie, schludny wygląd, miła aparycja, uśmiech
– umiejętność auto-prezentacji (musi wyrażać szacunek dla respondenta, zapewnienie o tajemnicy)
– rzetelna i obiektywna
– umiejętność aktywnego słuchania
– emanować spokojem duchowym
– wyczucie taktu
– spokojny ton głosu
– umiejętność motywacji do rozmowy
– etyczny
– dystans społeczny i osobisty
– płeć ma znaczenie
Wskazówki:
1. Stosować dyktafon, uwalnia ręce, masz wszystkie informacje
2. Wybrać spokojne miejsce, gdzie można porozmawiać bez skrępowania
3. Koniecznie powiedz o celu wywiadu i ile on zajmie czasu. Trzymaj się tego czasu, nie wolno przedłużyć spotkania
4. Należy być zawsze grzecznym i uprzejmym
5. Należy być aktywnym słuchaczem, który nie ocenia respondenta
6. Uwarunkowanie wywiadu – jak wyglądało miejsce, jak osoba się zachowywała, itp.
Terapia zajęciowa 